Tất tần tật về tranh đám cưới chuột dân gian Đông Hồ !

Có một dòng tranh dân gian, chỉ cần nhắc đến tên là mọi gia đình Việt đều biết đến. Và yêu thích, tìm treo trong nhà, trong cơ quan, công ty, văn phòng, hay quán ăn… Đó chính là bức tranh đám cưới chuột dân gian Đông Hồ.
Vậy lý do gì mà bức tranh lại được yêu thích đến vậy. Hãy cùng Amia đi tìm hiểu tất tần tật về bức tranh đám cưới chuột này nhé.

I- Tranh đám cưới chuột là gì? Nguồn gốc ra đời của tranh?

1- Tranh đám cưới chuột là tranh gì?

Tranh đám cưới chuột là bức tranh vô cùng nổi tiếng trong dòng tranh dân gian Đông Hồ. Bức tranh này có từ khoảng 600 năm trước – Đặc biệt đây là một bức tranh vừa hài hước vừa châm biếm sâu xa.

Bức tranh được chia làm hai phần với 12 con chuột và một con mèo. Tầng trên là cảnh chuột dâng lễ cho mèo. Con mèo được vẽ ở góc tầng trên phía tay mặt, rất to, oai vệ đang đưa tay ra nhận lễ vật. Với bốn con chuột, con đi đầu hai tay dâng lên một con chim. Cong người, đuôi gập lại trông vẻ sợ sệt. Con thứ hai xách một con cá đang tiến theo sau. Mắt nhìn con mèo vẻ khép nép sợ sệt không kém gì con đầu. Hai con đi cuối thổi kèn nhưng ở tư thế đề phòng bất trắc, khi có chuyện là “vọt” nhanh.

Tầng dưới là cảnh đón dâu với tám con chuột. Dẫn đầu là con chuột đực, đầu đội mũ cánh chuồn. Mình mặc áo thụng xanh, chân đi hia. Ngồi trên lưng con ngựa hồng, quay nhìn về sau vẻ mặt vênh lên tự đắc. Bởi vì đỗ tiến sĩ vinh quy lại cưới được vợ đẹp.

Theo hầu phía sau là một con chuột đen cầm lọng. Và một con chuột nửa đen nửa trắng cầm biển đề hai chữ “nghinh hôn”. Con cầm lọng vẻ nghiêm trang, con cầm biển thì tinh nghịch luôn quay đầu trở lại nhìn kiệu cô dâu.

Bốn con chuột khác thì khiêng kiệu, hai con đi trước nhìn thẳng về phía trước. Hai con đi sau thì quay nhìn lại phía sau. Cô dâu chuột ngồi trong kiệu cũng vấn khăn, mặc áo gấm xanh. Nhìn chồng đang cưỡi ngựa đi phía trước vẻ tự hào mãn nguyện.

2- Nguồn gốc ra đời của bức tranh đông hồ đám cưới chuột

Người dân quê Việt Nam xưa sống trong xã hội phong kiến không dám công khai công kích, phản kháng lại bọn quan tham nhũng, ức hiếp dân lành. Chính vì vậy bức tranh đông hồ đám cưới chuột ta đời để gián tiếp lên án quan tham thời bấy giờ và bày tỏ thái độ của mình.

Bức tranh đám cưới chuột có cả biển, lọng, cân đai, áo, mão, ngựa hồng, kiệu hoa, kèn trống thật linh đình. Nhưng để có được cảnh vui vẻ đó, họ hàng nhà chuột phải đút lót cho mèo.

Bức tranh không chỉ đả kích tham quan mà còn phê phán lối thi cử đời Lê, thời Bảo Thái (1721). Người nào có tiền đóng vào gọi là “tiền thông kinh”để xin đi thi thì được, không cần phải khảo hạch. Người đi thi rất đông, kẻ làm ruộng, người bán thịt, người đi buôn
Trong phòng thi người lật sách ra chép, người thi hộ như phiên chợ đang họp với kẻ mua người bán mặc cả nhau. Kẻ có tài thực sự thì bị đánh rớt. Kẻ dốt nát nhưng có tiền đút lót thì được tuyển chọn làm quan. Đã tốn tiền mua chức quan thì phải tìm cách lấy lại. Cuối cùng, chỉ có dân đen là gánh chịu hậu quả, còn tham quan thì mặc sức cho đầy túi tham.

II- Ý nghĩa tranh Đông Hồ đám cưới chuột

Chỉ cần tìm hiểu một chút về nguồn gốc ra đời của bức tranh. Là bạn đã phần nào hiểu được một góc về ý nghĩa của tranh đông hồ đám cưới rồi.

2.1- Ý nghĩa tranh đám cưới chuột phản ánh nét văn hóa dân tộc

Bức tranh đám cưới chuột sử dụng màu sắc chủ đạo như đỏ, xanh, vàng. Gợi mở ra cho người xem khung cảnh đám cưới rực rỡ, nhộn nhịp. Nhưng lại không hề mất đi sự linh thiêng. Mặt khác với nhân vật mèo, dù chuột có thể là kẻ thù “không đội trời chung” của nó, song mèo vẫn tỏ vẻ hài lòng, tán đồng ngày lễ lớn của đôi vợ chồng trẻ.

Qua tranh, ở phía tích cực bạn có thể nhận thấy một phần bản sắc văn hóa Việt Nam thời xưa. Ứng với các hình ảnh tượng hình, tượng thanh như ô, lọng, khèn, đoàn rước dâu kéo dài… Tranh đám cưới chuột khiến người ta nhớ lại những ngày tháng. Khi đám cưới không còn chỉ là việc riêng của một cá nhân, một gia đình. Mà nó còn là công việc trọng đại của một xóm làng, một xã hội thu nhỏ.

2.2- Ý nghĩa cộng sinh phát triển

Ngoài phản ánh nét văn hóa dân tộc thì sự cộng sinh cùng nhau phát triển cũng là một trong những ý nghĩ lớn mà tranh đông hồ đám cưới chuột hướng tới. Theo giáo sư Ngô Đức Thịnh, thuộc Viện Nghiên Cứu văn hóa. Thì hình ảnh chuột mang lễ vật đến dâng tặng cho mèo còn có ý nghĩa: tôi muốn tồn tại thì anh cũng cần phải tồn tại. Và tôi hạnh phúc thì anh cũng phải được hưởng niềm vui ấy. Đây như một bản thỏa thuận ngầm về sự sinh sôi giữa hai mặt đối lập. Mà ở đó đích đến cuối cùng của nó đều là sự cam kết cùng nhau tồn tại, cùng nhau phát triển.

Tư duy rộng hơn thì đó âu có lẽ cũng chính là bản tính dĩ hòa bị khí của người Việt. Một dân tộc có những con người mềm dẻo, dễ thích ứng với xã hội. Ưa chuộng lối sống hòa bình, hợp tác để cùng nhau đi lên.

2.3- Ý nghĩa châm biếm tranh đám cưới chuột

Ngoài mặt tích cực của tranh, thì chiều ngược lại. Bạn sẽ thấy bức họa chính là lời châm biếm sâu sắc. Đến chế độ phong kiến tàn ác, lạc hậu. Cụ thể,  mèo được xây dựng với hình tượng béo tốt, mặt nghiêm nghị tỏ vẻ như khó chịu. Xong tay vẫn chìa ra để nhận hối lộ, còn nhân vật chuột bé nhỏ. Vừa phải khèn trống đi cống nạp, vừa phải khép nép dò xét tình hình để ứng biến linh hoạt. Toàn cảnh bức tranh cho ta thấy rằng kẻ yếu hèn. Thì luôn là những kẻ phải chịu bất công và thiệt thòi

Ứng với xã hội loài người ngày nay, dù chế độ phong kiến đã kết thúc song tình trạng đút lót vẫn còn tồn tại ở rất nhiều nơi. Vì vậy ở các công ty, doanh nghiệp bức tranh đông hồ đám cưới chuột vẫn là một trong những bức họa treo tường được ưu tiên lựa chọn. Để nhắc nhở, răn đe những người có chức có quyền sống sao cho phải lẽ.

=====>>>  3 ý nghĩa của bức tranh đám cưới chuột Đông Hồ. Không chỉ phản ánh nét đẹp trong văn hóa tranh còn cho ta thấy được một phương diện thực tế hơn của cuộc sống. Hướng con người đến những phương châm sống tốt đẹp.

III- Một số bức tranh đám cưới chuột

 

Mời các bạn cùng tham khảo một số mẫu tranh đám cưới chuột treo tường đẹp – độc đáo – và giàu ý nghĩa.

 

Amia cảm ơn bạn đã quan tâm và theo dõi. Để xem thêm các dòng tranh Đông Hồ nổi tiếng Việt Nam khác. Mời bạn tham khảo ngay tại: Các Bức Tranh Đông Hồ Nổi Tiếng 

Mọi chi tiết liên hệ + Bản đồ chỉ đường: Xem phần chân trang]

Cảm ơn quý bạn đã dành thời gian theo dõi !!!